PYTANIA I ODPOWIEDZI dla specjalistów oraz zarządzających podmiotami leczniczymi
Czym właściwie jest prehabilitacja i jakie są jej cele?
Prehabilitacja to kompleksowy program przygotowania pacjenta do planowanego leczenia operacyjnego lub onkologicznego, który ma na celu poprawę ogólnego stanu zdrowia jeszcze przed interwencją medyczną. Obejmuje działania z zakresu fizjoterapii, dietetyki, psychologii oraz modyfikacji stylu życia, w tym wsparcie w walce z nałogami.
Celem jest poprawa wydolności organizmu, zwiększenie odporności na stres operacyjny i zminimalizowanie ryzyka powikłań pooperacyjnych, takich jak infekcje, utrata funkcji czy wydłużony czas hospitalizacji.
Jakie są dowody naukowe na skuteczność prehabilitacji w poprawie wyników operacyjnych i rekonwalescencji pacjentów?
Skuteczność prehabilitacji jest dobrze udokumentowana w literaturze naukowej. Przykładowo:
- Mayo et al. (2011) wykazali, że wdrożenie prehabilitacji przed resekcją jelita grubego obniżało liczbę powikłań pooperacyjnych i skracało czas hospitalizacji.
- Gillis et al. (2014) potwierdzili, że podejście multimodalne (łączące ruch, żywienie i wsparcie psychologiczne) poprawia wyniki funkcjonalne po operacji.
- Przegląd systematyczny autorstwa Barberan-Garcia et al. (2018) pokazał, że u pacjentów przygotowanych prehabilitacyjnie rzadziej występowały ciężkie powikłania po operacjach torakochirurgicznych.
Prehabilitacja staje się coraz bardziej integralną częścią nowoczesnych ścieżek leczenia chirurgicznego i onkologicznego, wpisując się m.in. w założenia opieki koordynowanej i Enhanced Recovery After Surgery (ERAS).
Jakie korzyści przynosi wdrożenie prehabilitacji z perspektywy placówki medycznej?
Wdrożenie prehabilitacji w placówce medycznej może przynieść szereg korzyści – nie tylko dla pacjentów, ale również z punktu widzenia organizacyjnego i systemowego. Z perspektywy szpitala, dobrze zaplanowany program przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego może istotnie zmniejszyć ryzyko powikłań oraz skrócić czas hospitalizacji. To z kolei wpływa na bardziej stabilny przebieg leczenia, redukcję nieprzewidzianych komplikacji i większą przewidywalność harmonogramów zabiegowych. Dzięki temu łatwiej jest zarządzać dostępnością łóżek szpitalnych i planować pracę zespołów terapeutycznych.
Zauważalne są także korzyści finansowe – mniejsze zużycie zasobów w leczeniu powikłań, krótsze pobyty pacjentów na oddziałach czy możliwość ograniczenia liczby rehospitalizacji mogą mieć realne znaczenie przy rosnących kosztach opieki zdrowotnej. W szerszym ujęciu, prehabilitacja może być cennym narzędziem wspierającym placówkę w dostosowywaniu się do modeli opieki zintegrowanej i kontraktowania opartego na jakości oraz wynikach leczenia.
Nie bez znaczenia pozostaje też aspekt wizerunkowy – zapewnienie pacjentom dostępu do zintegrowanej, wielodyscyplinarnej opieki przedoperacyjnej może wzmacniać zaufanie do placówki i potwierdzać jej zaangażowanie w nowoczesne, całościowe podejście do zdrowia. Wprowadzenie prehabilitacji nie musi oznaczać radykalnej reorganizacji – często możliwe jest wdrażanie rozwiązań etapowo, w oparciu o dostępne zasoby i kompetencje zespołu.
Jak przygotować się do wdrożenia prehabilitacji w placówce?
Wdrożenie programu prehabilitacyjnego wymaga zbudowania zespołu interdyscyplinarnego, w którego skład powinni wchodzić: chirurg, anestezjolog, fizjoterapeuta, dietetyk, psycholog oraz koordynator prehabilitacji.
Rola koordynatora jest kluczowa – to osoba, która odpowiada za integrację działań wszystkich członków zespołu, planowanie i monitorowanie programu oraz komunikację z pacjentem. Dobrze zorganizowany zespół to podstawa skutecznej prehabilitacji.
Jeśli placówka rozważa uruchomienie poradni prehabilitacyjnej, zachęcamy do kontaktu z zespołem prehabilitacja.pl, który chętnie podzieli się doświadczeniem i pomoże dopasować rozwiązania do specyfiki oraz potrzeb danego ośrodka.
Jakie są główne wyzwania we wdrażaniu prehabilitacji?
Największe wyzwania to brak formalnego finansowania w systemie publicznym, konieczność reorganizacji procesu leczenia planowego oraz potrzeba ścisłej, interdyscyplinarnej współpracy między specjalistami. Dodatkowo, świadomość korzyści płynących z prehabilitacji wśród pacjentów i personelu medycznego wciąż pozostaje niewystarczająca.
Między innymi dlatego powstała platforma prehabilitacja.pl — by łączyć środowiska medyczne i pacjentów oraz przełamywać bariery komunikacyjne i organizacyjne, które utrudniają wdrożenie prehabilitacji na szeroką skalę. Świadomość jej potrzeby powoli, ale systematycznie rośnie, a my aktywnie wspieramy rozwój tej dziedziny, współpracując z instytucjami na rzecz wprowadzenia trwałych rozwiązań w polskiej służbie zdrowia.
Dodatkowo, nowoczesne technologie pozwalają na unowocześnienie i usprawnienie prehabilitacji. Przykładem jest innowacyjna platforma iWound, która skutecznie przełamuje bariery organizacyjne i komunikacyjne, wspierając kompleksową opiekę nad pacjentem na każdym etapie przygotowania do zabiegu.
Wierzymy, że najlepsze rozwiązania i efekty w zakresie prehabilitacji dopiero przed nami!